Trans-Siberie deel 3

Hallo lieve familie en vrienden,

Op dit moment zitten we in ons hotel in Jekatarinaburg. Het is hier inmiddels drie uur later dan bij jullie. Vandaag nog even gekeken of we via een of andere site foto's konden posten. Met dropbox zou dat zo'n 4 uur per mapje duren (hebben 3 mapjes) er dan ook geen tekst bij de foto's staat plus het opnieuw invullen van alle e-mailadressen. Dit was ook zo voor one drive wat dan wel sneller ging en bij nog weer ander programma moesten we extra betalen dus daar zijn we maar mee gestopt.
Word vervolgt dus.

Woensdag 1 – vrijdag 3 mei 2019
Om 13.50 vertrok onze trein uit Moskou naar Perm. Om 12 uur zouden we worden opgehaald door onze chauffeur. Om 12 uur moesten we ook van onze kamer, dus dat trof goed. Net toen we onze kamer wilden verlaten werd omgeroepen “there is a fire in the hotel, all guests are asked to leave the hotel immediately.” Het personeel deed kennelijk niet ter zake en mocht gewoon door blijven werken. Omdat we geen zin hadden met 45 kg de trappen vanaf de 7de verdieping (8ste op zijn Russisch) naar beneden te zeulen, besloten we onze levens te wagen door de lift te nemen. Beneden aan de receptie ging alles zijn gewone gangetje en konden we rustig uitchecken. Een andere gast die ongerust informeerde wat er aan de hand was, kreeg te horen dat hij weer rustig naar zijn kamer mocht. Wij vragen ons dus af of de brandmelding standaard wordt gebruikt om de gasten hun kamer uit te krijgen.
Toen we bij het station uit onze taxi stapten, kwam er een enthousiaste man op ons af die ons met de bagage wilde helpen. Astrid stond meteen klaar om hem te meppen, maar gelukkig had ze nog net op tijd door dat hij van Tiara Tours was. Hij had nog een aantal treinreizigers mee en begeleidde ons, naar onze trein. Onderweg scoorden we nog even een paar bakjes met salade. Ons groepje zat over drie wagons verspreid, dus we wensten de anderen een goede reis en gingen onze coupé inrichten. Een ruimte van ongeveer 2 bij 2 meter met aan beide kanten twee bedden boven elkaar. Door onze ervaring wijs geworden besloten we de bagage bovenin te leggen en beneden te gaan zitten en liggen.
In elke wagon is er een dame die verantwoordelijk is voor de gang van zaken, de provodnitsa. Zij staat de reizigers met raad en daad bij. De onze kende drie woorden Duits en geen Engels. Zij sluit de wc’s af als de trein een tussenstation nadert. Zij zorgt ervoor dat de samovar, een groot soort waterkoker, gevuld is, zij legt uit waar het restauratievoertuig is enzovoort. Ook neemt ze bij vertrek de treinkaarten in om er zeker van te zijn dat iedereen zit waar hij of zij hoort.
Dank zij haar kwam Dik te weten waar de restauratie was. ’s Avonds zijn we daar gaan eten. De keuze viel best wel mee en het eten was goed te eten. Beter dan in het restaurant in het hotel van Sint Petersburg. De andere Tiara reizigers hadden het restaurant ook ontdekt en samen hebben we nog een tijdje gezellig zitten kletsen. Geen van hen stapt in Perm uit; ze reizen allemaal meteen door naar Irkoetsk.
We hebben redelijk kunnen slapen, ditmaal niet gestoord door luidruchtige Chinezen. ’s Ochtends fristen we ons snel op met wat water uit een flesje in onze coupé; we hadden geen zin in een toilet te hannesen. Ons ontbijt bestond uit een paar bananen en koeken. Als lunch hadden we nog salades van gisteren over.
Daarna werd het spannend wanneer we eruit moesten. In de trein wordt niks omgeroepen. Gelukkig kwam ruim een uur van tevoren de provodnitsa onze treinkaarten terugbrengen met de mededeling dat Perm eraan kwam. Toen ook nog een paar Tiara reizigers voorbij kwamen die ook hadden gehoord dat het nog een uurtje tot Perm was en dat de trein daar 26 minuten zou wachten, waren we weer helemaal gerust.
In Perm kwamen een paar Tiara’s afscheid nemen, waarna we op zoek gingen naar onze chauffeur. Die zou op het perron op ons wachten, maar daar was hij kennelijk nog niet mee begonnen. Wij dus op ons gemak met de meute mee, rails overgestoken naar het volgende perron en richting uitgang. De tiara’s die nog bij de trein stonden, riepen ons toe dat de chauffeur inmiddels gesignaleerd was. Hij was de ene ingang ingelopen, terwijl wij naar de andere uitgang liepen.
Onderweg naar het hotel gaf hij hier en daar wat uitleg bij gebouwen en monumenten. We stopten bij een paar grote oren die herinneren aan de tijd dat Perm de belangrijkste zoutleverancier van Rusland was. De arbeiders droegen zware zakken zout op hun hoofd, tot wel 80kg. Daarom hadden ze de naam van mensen met een rood hoofd en grote oren. Langs de oren was een groene lijn op de stoep geschilderd en onze chauffeur ried ons aan die te volgen als we een rondwandeling langs interessante objecten wilden maken.
Dat hebben we nadat we waren ingecheckt dan maar gedaan; het was pas eind van de middag. Zo kwamen we langs de oever van de Kama, de grote rivier van Perm. Daar hebben we op ons gemak een ijsje genuttigd.
’s Avonds zijn we gaan eten bij Sufra een Azerbeidzjaans restaurant dat ons door de chauffeur, Michael, was aangeraden. Daarna hebben we nog een hele tijd met ons dagboek zitten worstelen voordat we eindelijk gingen slapen.
Donderdag werden we al om 8 uur opgepikt door Michael en Natalia, onze gids. We hadden een lange dag voor de boeg. Eerst naar de ijsgrotten van Kungur op ongeveer 2 uur van Perm. Een deel van de route is mooie nieuwe autoweg. Een ander deel is dat nog niet. Vlak voor Kungur kregen we nog even een kerk te zien waar net een dienst aan de gang was. Daar hebben we dan maar even een paar kaarsen aangestoken.
De ijsgrotten zijn een relatief jonge geologische formatie, ongeveer 12000 jaar oud. Zij zijn ontstaan door het wegspoelen van lagen onder de bovenliggende lagen. Zo is er een gigantisch grottencomplex ontstaan. De lagen vormden ooit, zo’n 300 tot 250 miljoen jaar geleden de zeebodem. Die periode wordt ook wel het Perm genoemd. Hoewel het Perm er eerder was dan de stad Perm, is de periode naar de stad genoemd. Zo hebben we weer wat geleerd.
Door de plaatselijke klimatologische omstandigheden en de ligging van de grotten is een uniek binnenklimaat in de grotten ontstaan. Om dat niet te verstoren kom je binnen via een sluis. Tot zo’n 50 jaar geleden moest je op handen en voeten door een zo goed als dichtgevroren tunnel kruipen, maar toen was er een internationale geologenconferentie en is er een mooi toegangspad met sluizen gebouwd. Ook zijn er in de grotten paden aangelegd, zodat een groot traject tegenwoordig gemakkelijk toegankelijk is.
In de eerste reeks grotten is er een spel van neerslaande en weer sublimerende rijp. Om te voorkomen dat de temperatuur door alle bezoekers te hoog oploopt, is er gesmokkeld door extra ijsblokken te stapelen. Daarna volgt er een lange reeks koude grotten met hier en daar ijssculpturen en fraai gekleurde lampen. Doordat het complex in verbinding staat met de nabij gelegen rivier, zijn op een aantal plaatsen ondergrondse meertjes ontstaan van soms een meter of vier diep waar blinde kreeftjes in leven. Die kreeftjes hebben we trouwens niet gezien.
De grotten hebben ook feestelijke kanten. Zo staat er een kerstboom zonder wortels die door de kou jaren goed blijft en is er een meertje met water van pakweg 5 graden waar een nieuwjaarsduik wordt gehouden opgeluisterd door de plaatselijke kerkgemeente met koor en al.
Na een wat tegenvallende lunch reden we door naar Perm 36, het enige bewaard gebleven gevangenenkamp in Rusland. Op het hoogtepunt waren er honderden kampen verspreid over Rusland met meer dan twee miljoen gevangenen, vaak vaag beschuldigd van iets politieks. Het kamp is nogal in verval, maar intussen is men erachter dat het om historisch erfgoed gaat waar veel belangstelling voor is. Daarom wordt het kamp gaandeweg gerestaureerd.
Het kamp bood ruimte aan pakweg 1000 gevangenen. Eerst zowel mannen als vrouwen, maar omdat vrouwen de gewoonte hadden zwanger te worden, werden vrouwen al snel in een ander kamp geïnterneerd. Ook daar bleven ze dezelfde gewoonte houden. Zwangere vrouwen hoefden een paar maanden niet te werken.
Als geïnterneerde echtparen kleine kinderen tot 12 jaar hadden, werden die in weeshuizen geplaatst al dan niet in afwachting van adoptie. Ze kregen vaak een andere naam en verdwenen hiermee voorgoed uit het leven van hun ouders, broers, zussen en andere familie. Kinderen vanaf twaalf jaar hadden de verschrikkelijke keuze om bij hun ouders te blijven en dus ook gevangenen waren of ook naar een weeshuis gestuurd te worden met alle gevolgen van dien.
Eerst kregen we het buitengedeelte te zien. De eerste gevangenen werkten vooral in de bossen waar ze per man of vrouw zeven grote bomen per dag schoon moesten opleveren. Later werd vooral binnen het kamp gewerkt op een groot afgesloten terrein waar hout werd gezaagd en ander werk werd gedaan. Wie geluk had, kon in een grote loods aan de slag. Om te voorkomen dat mensen ontvluchtten, was het geheel omgeven door enkele rijen prikkeldraad en een hoge houten schutting. Wanneer iemand zich tussen de afrasteringen waagde, trad een automatisch alarm in werking en werd de ontsnapper afgeschoten. Ontsnappen deed je dan ook alleen maar als je levensmoe was.
Tweemaal daags ging je van het werkterrein naar de barakken via een sluis waar je naakt doorheen moest om het smokkelen van verboden voorwerpen tegen te gaan, ook in de winterkou. Het werkterrein was van de barakken gescheiden door een dubbele schutting om te voorkomen dat gevangenen verboden voorwerpen naar de barakken konden gooien. De omstandigheden in de barakken waren in het begin, vlak na de oorlog, miserabel; grote slaapzalen met een houtkachel die de vorst niet buiten hield, kale houten banken om op te slapen, twee boven en twee onder en een juten lap in plaats van een deken. Later werden de omstandigheden wat beter, echte stapelbedden en dekens en centrale verwarming. In de laatste periode zelfs eenpersoonsbedden. Omdat in die laatste periode de meeste gevangenen hier tot de elite behoorden, was er een redelijk goed voorziene bibliotheek en was er een sportterrein. De omstandigheden waren in vergelijking met andere kampen in die laatste periode dan ook zelfs goed te noemen.
Wie zich misdroeg, kwam in een isoleercel. Eerst twee weken. Wie zich in die periode misdroeg een half jaar. Om misdragingen in die eerste twee weken te bevorderen, kregen gevangenen in een isoleercel soms brood met extra zout en een lekkere zoute haring. En maar één glas water. Sommigen meenden dan na een paar dagen op hun deur te moeten bonzen, wat volstond voor een verlengd verblijf in een nog minder comfortabele cel (ongemakkelijke palen in de grond om zes uur per dag op te zitten). In een aangrenzend vertrek bereidden bewakers hun eigen, vaak geurige maaltijden; treiteren heet dat.
Bezoek viel in twee categorieën lang en kort. Kort bezoek was gescheiden van de bezochte die achter glas zat, terwijl een bewaker toekeek. Het duurde een paar uur. Lang bezoek mocht blijven slapen. De bewaker werd voor die gelegenheid vervangen door microfoons. De bezoekers namen vaak een zak bloem mee als geschenk. De bloem werd dan op tafel gestrooid en gebruikt om boodschappen in te schrijven.
Tot slot vertelde Natalia dat zij ooit, toen ze op een cruiseschip werkte op het Moskoukanaal, de opmerking maakte dat daar zo’n lelijk gebouw stond. Haar zus vroeg haar om dat nooit meer te zeggen en vertelde toen dat zij daar jaren eerder langs was gevaren toen het kanaal feestelijk werd geopend. Toen stonden bij dat gebouw de uitgehongerde dwangarbeiders die het kanaal hadden gegraven te smeken om brood. Alle opvarenden stonden hun eten af, maar aan het eind van de tocht moesten zij van de KGB wel een formulier ondertekenen dat zij er de eerste dertig jaar met niemand over zouden spreken.
In bedrukte stemming verlieten we het kamp, waarna we terugreden naar Perm.